Nahanni Milli Parkı

Nahanni Milli Parkı, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda bulunan bir milli parktır. Park 30.000 km2 alan kaplar. Park, Mackenzie Dağları üzerinde yer alır. Parktan geçen Nahanni Nehri, parkta bulunan kanyonların içinden geçerek oradaki şelaleden aşağı akar. 90 metre yükseklğindeki bu şelale, çevresindeki yüksek dağlar ve balta girmemiş ladin ormanları ile çok güzel bir manzaraya sahiptir. Ayrıca parkta kükürtlü göller ve kireçtaşı mağaraları gibi ilginç doğal oluşumlar yer alır. Bu bölge kutup tundrası ile soğuk kuzey ormanları arasında yer aldığı için çok zengin bir doğal yaşamı vardır. Parkta çok çeşitli kuş ve balık türü yaşar. Ayrıca kurt ve boz ayı ve karibu gibi nadir bulunan memelilere ve nadir bulunan bir orkide türüne ev sahipliği yapar.

Kış Masalı (Tiyatro Eseri)

Kış Masalı (İngilizce özgün adı: The Winter's Tale) ünlü İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir tiyatro eseridir. 1611'de ilk defa Shakespeare'in Saray (Court) Tiyatrosu'nda temsil edilmiştir. 1623'te ilk defa William Shakespeare'in eserlerinin tümünün basıldığı Birinci Folyo edisyonunda ilk defa basılı olarak görülür. Oyun ilk defa temsil edildiği zaman komedi olarak tanımlanmakla beraber, bazı modern editörler bu oyunu romans janrı içinde sınıflamaktadırlar. Diğer kritikler ise bu oyunu bir problem oyun olarak görmektedirler; çünkü oyunun başındaki üç perde çok güçlü psikolojik dramla dolu olmakta; fakat son iki perdede komedi unsuru başa çıkmakta ve oyun neşeli bir sonuçla bitmektedir. Bu oyun İngilizce konuşulan ülke sahnelerinde tam metni ile pek oynanmamış ve ancak çeşitli uyurlamaları ve kısımları popüler olarak ayrı temsil edilmiştir. 18. yüzyılda çok tanınmış Shakespeare aktörü olan David Garrick bu oyunun uyarılması olan ve Florizel ve Perdita adını taşıyan bir oyunla (ilk temsili 1784de ve ilk basılışı 1756'da) çok ün kazanmıştır. 19. yüzyılda ise üçüncü perde pastoral karakterli olduğu için çok popüler olarak oynanmıştır. Ancak 20. yüzyılın ikinci yarısında Kış Masalı oyunu tümüyle ve "birinci folyo"daki metininin hemen hepsini kapsayan şekilde, 1611den beri olarak, ilk defa birkaç defa temsil edilmiştir. Kış Masalı'nın ana olay örgüsü 1590da Robert Greene tarafından yazılanan bir pastoral romans öyküsü olan Pandosto'dan alınmıştır. Bu romans oyküsünün dram kurallarına uygun olmayan tabiatina rağmen Shakespaere'in diğer eserlerin kaynaklarındaki olay örgüyü genellikle değiştirmelere tabi tutmasına ragmen, bu eserde Shakespeare kaynağın olay örgüsüne pek önemli değişme yapmamıştır. Kaynağa uyma sonucu olarak, özellikle klasik tiyatro prensiplerinden biri olan zaman birliğinden bu oyunda (kaynağa uyularak) büyük ayrılıklar yapılmıştır; çünkü Kış Masalı oyununda üçüncü ve dördüncü perdeler arasında 16 yıl bir fark bulunmaktadır. Bazı isimler, mekanlar ve ufak ayrıntılar değiştirilmiştir. Ama tek büyük degisiklik, Pandosto'da bulunan Hermione karaketeri zina ile suçlandırılmasından sonra hemen ölmesine ragmen, Shakespeare'in oyununun sonunda Leontes ile Hermione yeniden bir araya gelmektedirler. Bu son perdede heykeli de oyuna katarak Shakespeare'in temsilde ani bir değişiklik sağlama istemesinden doğmuştur. Kış Masalı'nın ilk defa ne zaman temsil edildiği Shakespeare araştırmacıları tarafından 50 yıldır tartışma konusu olmuştur. 1594de yayınlanan Kış gecelerinde vakit geçirme adlı bir eserin yayınevleri loncası tarafından bastırılan Basımcıların Kayıt Listesi adlı listede bulundugunu ve bunun bu oyunun bir korsan edisyonu olasılığı bazı araştırmacılarca işaret edilmiştir. Bu doğru ise Kış Masalı Shakespeare'in ilk oyunları arasında bulunmaktadir Kış Masalı oyunu diğer Shakespeare'in oyunlarının aksine olarak, İngiltere'de Cromwell Devrimi ile tiyatrolar kapatıldıktan sonra, Restorasyon devrine geçişle yeniden açılan tiyatrolarda oynanmamıştır. Restorasyon'dan sonra ancak 1741de Goodman's Field's tiyatrosunda ve 1742'de Covent Garden tiyatrosunda oynanmış; 1754de Koyun Kırkma adı verilen bir adaptasyonu Convent Garden tiyatrosunda temsil edilmiştir. 1756da ise ünlü aktör David Garrick tarafından yapılan Florizel ve Perdita adlı adaptasyon Drury Lane tiyatrosunda popüler olarak oynanmıştır.

KARAKTERLER

• Leontes - Sicilya Kralı
• Mamillius - oğlu
• Camillo - Sicilyalı bir lord
• Antigonus - Sicilyalı bir lord
• Cleomenes - Sicilyalı bir lord
• Dion - Sicilyalı bir lord
• Diğer Sicilyalı bir lord
• Sicilyalı beyefendiler
• Adalet Mahkemesi görevlileri
• Poliksenes - Bohemya Kralı
• Florizel - oğlu
• Archidamus - Bohemyalı bir lord
• Bir denizci
• Gardiyan
• Bir Yaşlı Çoban- Perdita'nin babası olarak bilinmekte
• Soytarı - oğlu
• Yaşlı Çobanın uşağı
• Autolycus - bir hilekar
• Zaman - Koro halinde
• Hermione - Leontes'in kraliçesi
• Perdita- Leontes ve Hermione'nin kızı
• Paulina - Antigonus'un karısı
• Emilia - Kraliçe maiyetinde bir leydi hanım
• Diğer Leydi Hanimlar - Kraliçe maiyetindekiler
• Mopsa - kadın çoban
• Dorcas - kadın çoban

Konu özeti

Kış Masalı oyununda Autolycus rolünde John Fawcett (1828). Ressam: Thomas Charles Wageman

Kısa bir yerleştirme sahnesinden sonra oyun, çocukluktan beri iki arkadaş olan, Sicilya Kralı Leontes ile Bohemya Kralı Poliksenes'in sahneye girmesi ile başlar. Poliksines Sicilya Krallıgını ziyaret etmekte ve eski arkadasıyla tekar buluşmanın zevkini çıkarmaktadır. Fakat orada 9 ay kaldıktan sonra, Poliksenes kendi krallığını çok özlemiştir ve ülkesini ve geride bıraktığı oğlunu görmek için Sicilya'dan ayrılmak istemektedir. Leontes arkadaşının biraz daha fazla kalması için çok ısrar etmiştir; ama arkadaşını kararından vazgeçirememiştir. Leontes o zaman karısı olan, Kraliçe Hermione'yi, arkadaşını ikna etmeye yollar. Hermione üç kısa konuşma yaparak bu görevde başarı kazanır. Leontes nasıl olup da Hermione'nin Poliksenes'i öyle çok çabuk kararından değiştirmeyi başardığını pek anlayamaz, ama birdenbire kıskançlık damarı tutar ve paranoik bir cinnete kapılarak gebe olan karısı Hermione'nin Poliksenes'le bir gizli cinsel ilişki kurduğunu ve gebe olduğu çocuğun da bu ilişkiden olan gayrimeşru bir bebek olduğunu düşünmeye başlar. Leontes Sicilyalı bir lord olan Camillo'ya Poliksenes'i zehirleyip öldürmesi için emir verir.

Fakat Camillo Poliksenes'i öldürecegine ona kendine verilen emri ifşa eder ve ikisi birlikte Bohemya'ya kaçarlar. Leontes karısı Hermione'yi zina ve kendi hayatına karşı bir komplo hazırlama suçları ithamıyla tutuklatırır. Zindanda iken Hermione'nin bir kız çocugu olur. Leontes Sicilyalı bir saray mensubu olan Antigonus'a bu bebeği annesinden alıp öldürmesini emreder. Hermione'nin yargılanması sırasında Delfi'de bulunan tanrıların kehanetini açıklayan kahin rahibe Herminone'nin suçsuz olduğunu bildirir; fakat Leontes bir ilahî kehaneti hiç dinlemez. Tam o sırada Leontes'in genç oğlu Mamillius'un, annesinin akibetinden çok üzülüp olduğu haberi mahkemeye gelir. Hermione bu haberi duyunca bayılıp yere yığılır ve ölmüş olduğu bildirilir. Leontes'in aklı başına gelmiş; vardiği kararın yalan yanlış olduğunu anlamıştır. Ölmüş olan oğlu ve karısının hatıralarını hayatının sonuna kadar her gün anıp büyük bir acı ile yas çekeceğine andiçer.

Leontes Antigonus'a Hermione'den kaçırıp aldığı yeni doğmuş olan kızı götürüp Bohemya'da "deniz" kıyısında bırakması için emir verir. Hermione Antigonus'un rüyasına girer ve küçük bebeğe (Latince'de kayıp anlamına gelen) "Perdita" ismini vermesini istediğini söyler. Antogones bebeğe merhamet edip bakmak istemektedir. Ancak bunda başarı sağlayamaz, çünkü Shakespeare'in burada yazdığı ve herkesçe çok iyi bilinen çok acayip bir sahne talimatı olan "Bir ayı tarafından kovalanarak sahneden çık" direktifine uyarak bebeği bırakıp ayıdan kaçar. Bir çoban ve "Soytarı" adıyla bilinen oğlu, Perdita yı kurtarırlar ve bu bebegin yanında birakılmış olan büyük meblağa gelen altın para dolayısıyla da ikisi de çok zengin olurlar.

Yeni perdede zaman bir koro olarak sahneye çıkar ve son olaydan 16 yıl geçmiş olduğunu açıklar. Leontes bu son 16 yılı oğlunun ve karısının yası ile geçirmiştir. Bohemya'da Poliksenes ve Camillo, Poliksenes'in oğlu olan Florizel'in bir kız çobana sırımsıklak aşık olduğunu öğrenirler. Kılık değişterek çoban kızın bulunduğu köyde yapılan bir koyun yünü kırkma festivaline giderler. Orada, bir kraliyet ailesinin mensubu olduğundan hiç habersiz olan ve Prens Florizel'in aşık olduğu genç ve çok güzel çoban kızı olan Perdita'yi görürler. Poliksenes oğlunun böyle bir evliğe girmesine çok aleyhtardır ve genç çifti evlikten caydırmak için tehdit eder. Fakat gençler Camillo'nun biraz desteğiyle Sicilya'ya kaçmayı başarırlar.

Poliksenes onları takip eder. Autolycus adında bir komik hilekarın yardımıyla sonunda Perdita'nin kimin kızı olduğunun sırrı çözülür ve Perdita asıl babası Leontes ile bir araya gelir. İki kral da birbiriyle barışırlar ve her ikisi de Florizel ve Perita'nin evlenemelerine izin verirler. Hepsi birlikte Hermione ile sarayda birlikte olan, sarayda onun tarafını daima tutmuş olan ve Hermione'nin hatırasını iyi tutmak için onun büyük boy bir heykelini evinde saklayan ve ayni zamanda Antigonus'un eski karısı olan Paulina'yi ziyarete giderler. Bu sirada heykel birden hayata gelir ve asıl Hermione olarak ortaya çıkar. Meğerse Delfi tanrılar kahinin sozlerini doğrulamak için ve kızı ile tekrar buluşana kadar yıllarca Hermione herkesden saklanmıştır.

Foucault sarkacı

Foucault sarkacı

Foucault sarkacı, adını Fransız fizikçi Léon Foucault'dan alan, ilk defa deneysel olarak Dünya'nın kendi ekseni çevresinde döndüğünü kanıtlayan sarkaç düzeneği.

Bir sarkacın asılma noktası değiştiği halde salınımının değişmediğini gözleyen Foucault, yeterince büyük bir sarkaç harekete geçirildiğinde, bunun salınım düzeninin değişmeyeceğini, fakat yerin, yani Dünya'nın hareket edeceği kuramını geliştirmiştir. Eğer Dünya dönüyorsa, Dünya ile birlikte sarkacı izleyen gözlemciler de dönecekler, buna karşın sarkacın salınım düzlemi hareketsiz kalacaktı. Bu nedenle sarkacın salınım düzlemi gözlemcilere göre yavaşça hareket ediyor gibi görünecekti. Gerçekte ise, gözlemcilerin dolaysız bir yolla izlemiş oldukları olay, Dünya'nın kendi etrafında dönmesinin bir sonucuydu.

Düşünceleri ile toplumda büyük bir ilgi uyandıran Foucault'ya imparator III. Napolyon, deneyini Paris'teki büyük kubbeli Panthéon binasında yapmasına izin vermiştir. Foucault, kubbenin ortasına 67 metrelik çelik telle 28 kg ağırlığında bir demir top asmıştır. Topun alt tarafına sivri bir uç takılarak, yere serili ince kum tabakasında, bu ucun bıraktığı izlerden yararlanarak, sarkacın salınım düzlemindeki değişimin gözlemciler tarafından izlenebilmesi sağlanmıştır.

Bu tarihi deneyi izlemek için Pantheon'a büyük bir kalabalık toplanmıştır. Foucault'nun sarkacı hareket ettirmesinden bir saat önce, titreşim ve hava akımlarına engel olmak üzere, gözlemcilerin hareketsiz ve sessiz olmaları temin edilmiştir. Sessizce salınımına başlayan sarkacın salınım düzleminde, bir süre her hangi bir değişim gözlenmemiştir. Bu sessiz bekleyişin ardından gözlemciler, kumun üzerindeki izlerin yavaşça değiştiğini görmüşlerdir. Sarkacın salınım düzlemi gözle görünür biçimde dönmektedir. Bu topluluk, tarihte ilk kez Dünya'nın kendi ekseni etrafında döndüğüne tanık olmuştur. Foucault'nun 1851'de, bu deney sırasında Pantheon'a yerleştirdiği bu sarkaç hala aynı yerde asılı durmaktadır.

Kuzey Kutbu ya da Güney Kutbu'nda, bir sarkacın salınım düzlemi, altındaki Dünya dönmeye devam ederken, yıldızlara göre değişmeden sabit kalacaktır. Tam turunu tamamlaması bir gün sürecektir.

Foucault sarkacına benzeyen bir düzenekle benzeri bir deney, Foucault'dan iki yüzyıl önce 1661'de Vincenzo Viviani tarafından gerçekleştirilmiştir.

Dünya'daki pek çok kurum, müze ve laboratuarlarda, Foucault sarkacına benzeyen sarkaçlar bulunmaktadır. Hatta Güney Kutbu'nda da bir Foucault sarkacı bulunur. Türkiye'de Bilkent Üniversitesi Fen Fakültesi binasında ve Ege Üniversitesi Rasathanesi, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Bilim Deney Merkezi ve Ankara'da MTA'ya bağlı müzede de ve Isparta Belediyesi Halı Kilim ve Etnografya müzesinnde Foucault sarkacı bulunmaktadır.

Kartal Ovası Muharebesi

Kartal Ovası Muharebesi ya da Kartal Meydan Muharebesi (Rusça: Сражение при Кагуле), Rus kaynaklarında Kagul Meydan Muharebesi olarak geçmektedir; 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nın en önemli kara savaşı olup ayrıca 18. yüzyıldaki en büyük kara savaşlarından biridir. 1 Ağustos 1770'de Rus Ordusu'nun Kaplan Giray komutasındaki Kırım Hanlığı Ordusu'nu yendiği Larga Savaşı'nın hemen 2 hafta sonrasında gerçekleşmiştir.

Muharebeden önceki durum

Hotin kalesinin terk edilmesinden mesul tutulan Sadrazam Moldovancı Ali Paşa 10 Aralık 1769'da azledilmiş ve sadrazam ve serdar-ı ekrem olarak İvazzade Halil Paşa görevlendirilmişti. İvazzade Halil Paşa 1769 kışını Babadağı ordugahında geçirip hazırlıklar yapmıştır. Boğdan'ı işgal eden Ruslar Eflak üzerine geçmişler ve Eflak Voyvodası olan "Gruigor Kiga"'yı esir edip tutuklamışlardı. Daha sonra Rus ordusu Rusçuk karşısında bulunan Yergöğü (Rumence : Giurgiu) kalesine kadar ilerlemişti. Ama Osmanlı ordusu bu Rus ordusunun karşısına çıkıp, onu geri çekilmeye mecbur etmişti. Bununla beraber Rus ordusu Eflak'ın merkezi olan Bükreş'e yerleşmişti.

Bu sırada Kırım Hanı da değiştirilmiş ve IV. Devlet Giray yerine II. Kaplan Giray Kırım Hanı olarak tayin edilmişti. II. Kaplan Giray Babadağı ordugahına gelmiş ve sadrazam İvazzade Halil Paşa ile görüşmüştü. Bu görüşmede Boğdan'ın geri alınması için planlar yapılmıştı. Kaplan Giray Bucak'da bulunan Kırım Tatarları ordusu karargahına geri dönmüştü. Kırım Hanlığı ordusunun Rus ordusu ile yapacağı bu muharebede başarılı olması için Kırım ordusunda bulunmayan top ve tüfek kullanan Osmanlı birlikleri ile takviye edilmesi kararlaştırılmıştı. İsmail Muhafızı Mehmed Paşa, Çorum mutasarrıfı Hasan Paşa ve Dağıstanlı Ali Paşa komutasında Osmanlı birlikleri Kırım Tatarları ordusuna takviye sağlamak için gönderildi. 

Rus ordusu komutanı Pyotr Rumyantsev  Osmanlı takviyeli Kırım güçlerinin Boğdan'ı geri almak için harekata geçeceklerini anlamış ve tüm kuvvetlerini kendi komutasında birleştirip "Hantepesi"'nde mevzilendirmişti. Halbuki Osmanlı-Kırım planına göre takviyeli Kırım Tatarları gücü Hantepesi yolundan gitmeyip Prut Nehri'ni geçerek Yaş üzerine gitmesi öngörülmüştü. Fakat kış ve ilkbahar selleri dolayısıyla Prut Nehri'nin çok coşkun bir hal alıp üzerinde köprü kurmaya elverişli olmadığı anlaşıldı. Ayrıca Rus ordusu komutanı, takviyeli Kırım ordusunun Prut Nehri'ni geçme girişimi yapacağını anlayarak bu geçişi önlemek için nehrin karşında top bataryaları dizdirdi. Bu nedenlerle takviyeli Kırım ordusu planları değiştirildi ve Kırım ordusu Hantepesi'de mevzilenmiş olan Rus güçlerinin üzerine gitmeye başladı.

Takviyeli Kırım güçleri Rus ordusu ile birkaç çarpışma yaptılarsa da Rus ordusunu tahkimatlarından sökemediler. Serdar-ı ekreme haber gönderek daha büyük bir yaya piyade gücü desteği istediler ve bir destek piyade gücü de Kırım ordusuna yeni takviye olarak gönderildi. Aynı zamanda serdar-ı ekrem Halil Paşa planları daha da değiştirerek Buğdan seraskeri olan Abdi Paşa'ya komutasındaki Rumeli eyalet askeri ve diğer güçlerle birlikte Tuna'nın karşısında bulunan Kartal sahrasına geçip Rus gücü üzerine gitmesi için emir gönderdi. Daha önceki plana göre Abdi Paşa komutasındaki önemli kuvvet Siret Nehri'ni geçecek; Fokşani üzerinden Yaş'a yönelecekti. Bu planı casusları ile öğrenen Ruslar Yaş yakınlarında bir pusu bile kurmuşlardı. Serdar-ı ekremden aldığı yeni emir üzerine Abdi Paşa Prut Nehri'ni geçip takviyeli Kırım ordusuna yakın bir yerde konaklayarak Rus ordusu ile çarpışmaya başladı. Rus ordusunun hiç mevzilerinden kımıldamamasını Kırım Hanı ve Abdi Paşa, onların iaşe bulmada zorluk çektiğine yormuşlardı ve Kırım ordusu ve Abdi Paşa ordusu birlikle Rus ordusu üzerine bir baskın yapmaya karar verdiler. Rus ordusu komutanı bu baskın haberini Kırım ve Osmanlı ordularındaki casusları ile haber almıştı. Kırım ordusu ile Abdi Paşa ordusu daha birleşmeden, Rus ordusu Falcı geçidinden geçip daha Osmanlı orduları birleşmeden önce Kırım ordusu üzreine ve sonra da Abdi Paşa ordusu üzerine birbiri ardından iki baskın yaptı. İki baskında da Kırım ve Osmanlı orduları yenilgiye uğradılar ve bu nedenle Boğdan'ı Ruslardan geri alma ümidi de kayboldu. Kırım Hanı ve Abdi Paşa durumu serdar-ı ekrem Halil Paşa'ya bildirdiler ve durumu değiştirmek için Sadrazam'ın ana Osmanlı ordusu ile bizzat kendilerine katılmasını istediler. 

Kartal Ovası Muharabesi

Bu sırada Serdar-ı ekrem Babadağı karargahında bir harp meclisi toplamıştı. Bu toplantıda Yeniçeri Ağası olan Kapıkıran Mehmet Paşa yeniçeri güçleri ile Tuna'yı geçip Kartal sahrasında ilerleyip Kırım Hanı ve Abdi Paşa güçleri ile bağlantı kurup bir ana üçlü saç ayağı kurup Rus ordusunu çembere alma planını sundu. Bu plan ordu erkanı tarafından uygun görüldü. Buna uyularak Osmanlı yeniçeri gücü tüm levazimatı ve zahire iaşeleri ile birlikte Tuna'dan karşı yakaya geçtiler ve Kartal sahrasında ileriye yürüyüşe başladılar. 

Rus baskınlarında bozguna uğrayıp kaçan Kırım ve Abdi Paşa askerinin bir kısmı, bu ilerleyen yeniçeri gücüne katıldı. Bunların verdiği yeni haberi değerlendiren yeniçeri ağası, geri dönüp Kartal sahrasının diğer ucuna gelip durumu haberci ile sadrazama bildirdi. Bu sırada sadrazam karagahına Kırım Hanı ve Abdi Paşa'nın gönderdiği resmi durum raporları da gelmişti. Bu raporlarda düşman Rus gücünün sanıldığından daha çok fazla olduğunu; ellerindeki mevcut güçler ile bu güçlü Rus ordusu karşısında durulamayacağını; karşı durmak için iyi yetişmiş 60.000 kadar askerin gerektiğini ve sadrazamın bu ordu ile birlikte bizzat gelmesi gerektiğini bildirmişlerdi. Bunun üzerine İvazzade Halil Paşa bütün Osmanlı ordusunu "üstü açık" adı verilen kayıklarla bir ay içinde Tuna Nehri'ni geçirtti. Kartal sahrasına geçerek tüm ordu ile Rus ordusu üzerine yürüdü.  Bu arada Ruslar Larga Muharebesi'nde Kırım Hanı komutasındaki Osmanlı ve Kırım Askerlerini büyük bir yenilgiye uğrattılar.

Bu sırada Rus ordusu Larga Muharebesi'nde mağlup ettiği takviyeli Kırım güçlerini takip etmekteydi ve Osmanlı ordusunun Tuna Nehri'nin karşısına geçtiği hakkında haberleri bulunmamaktaydı. Rus ordusu Prut Nehri'nin Tuna'ya kavuşma mevkine gelip yüzbinden daha büyük Osmanlı ordusu ile karşılaşınca, Rus ordusu komutanı şaşırdı. Kırım Hanı takviyeli süvari güçleri ile Rus ordusunun sol kolunda mevki almıştı ve Rus ordusunun geri dönüp çekilmesini önlemekteydi. Netice de, Ruslar tarafından Kırım ordusuna karşı kazanılan Larga Muharebesi zaferine rağmen, Pyotr Rumyantsev komutasındaki Rus Ordusu, 60.000 kişilik Kırım Hanlığı ve Sadrazam İvazzade Halil Paşa komutasındaki 75.000 kişilik (bazı kaynaklarda 100.000 kişi) Osmanlı Ordusu tarafından çembere alınıp, Prut Nehri'nin bir kolu olan Kagül Irmağı yakınlarında sıkıştırıldı. Bu zor durumda, sayıca ve top yönünden üstün kuvvetler karşısında Büyük Petro'nun 1711 Prut Savaşı'ndaki durumuna düşmemek için, Rus General Pyotr Rumyantsev 40,000 (bazı kaynaklara göre 18.000) askeri ile piyade kareleri oluşturtu.

Serdar-ı ekrem İvazzade Halil Paşa ise gayet temkinli davranmaya karar vermişti. Mevcudu nisbeten çok küçük olan Rus gücüne karşı muhaharebeye başlamadan üç kat siper kazdırmıştı. Rus generali, takviyeli Kırım Hanlığı kuvvetlerinin yardıma gelmesine fırsat kalmadan hızla çemberi yarmayı hedeflenmişti. Rus gücü beşer taburluk kareler halinde tedbir almışlardı. Saldırı yönü olarak 75.000 kişilik Osmanlı Ordusu'nu ve kampını seçmişlerdi. Ruslar sabaha yakın harbeli tüfekleriyle ani olarak bir saldırıya karar vermişlerdi. Rus gücünün bu disiplinli taaruzu gerçekleşince Rusların karşısında bulunan nizamsız ve talimsiz olan Osmanlı askerleri bu taaruza karşı koyamadılar ve siperlere doğru kaçmaya koyuldular. Sayıca kendilerine göre son derece az bir kuvvetin taarruzuna karşın ilk başta karşıya geçmiş olan yeniçeri piyade kuvvetlerinin karşı saldırısını da Ruslar geri püskürttüler. Hemen ardından Osmanlı güçleri arasında bir panik başlayıp siperdeki kuvvetlerin kaçmaya başlaması ile bütün Osmanlı Ordusu'nun çekilişine ve tam bir bozguna dönüştü. Tuna Nehri üzerinde geriye geçecek bir köprü bulunmadığı için Osmanlı ordusunda çok büyük insan zayiatı meydana geldi. Ruslar Osmanlı çemberini yarmakla kalmayıp, bir de esas Osmanlı Ordusu'nu ağır bir yenilgiye uğratmışlardı. Kartal sahrasında Debbağ köprüsü mevkinde yapılan bu muharebe 8 saat sürmüştür. 

Savaş alanının yaklaşık 20 km ilerisinde Kırım Hanlığı'nın 40.000 kişilik süvari güçleri, takviye kuvvetleri ve Abdi Paşa ordusu olmasına rağmen bunların muharebeye katılma fırsatları bile olamamıştı.

Ruslar zayiatlarını 1.000 kişi olarak bildirirler. Osmanlı kaynakları ise Osmanlı askerlerinin üçte birinin şehit düştüğünü ve Rusların eline 130 ile 142 pare arası top ve 7000 zahire yüklü araba geçtiğini bildirirler.

Osmanlı ordusundaki askerlerin yeterince eğitim görmediğini ve bir düzene sahip olmadığını serdar-ı ekrem İvazzade Halil Paşa anlaşmamıştı. Ayrıca büyük bir orduyu Tuna Nehri üzerine köprüler kurmadan kayıklarla bir ay süren bir faaliyetle karşı yakaya geçirip, mağlubiyet olasığına karşı oradan nasıl geri dönüleceğini hiç düşünmmesi onun komutanlık hatalarındandır. Halbuki Osmanlı devletinin büyük yenilgilerinden olan Sen Gotthard Muharebesi ve Zenta Muharebesi aynı şekilde köprü kurmadan büyük nehirlerden karşı yakaya geçme sırasında ortaya çıktığının hatırlanması gerekmekteydi. Bundan başka İvazzade Halil Paşa düşmanı mağlup edeceğini düşünerek Hotin üzerine gidileceğini düşünmekte idi. Osmanlı ordusunun tüm ağırlıkları ve büyük miktarda zahire de Osmanlı ordusu ile birlikte Tuna'dan karşıya geçirilmişti. Bunlar bu mağlubiyet dolayısıyla Ruslar eline geçmiştir. 

Kartal Muharebesi Sonuçları

Kartal Ovası Muharebesi'nde mağlubiyet haberi gelince muharebeye katılmayan Kırım Hanı ve Abdi Paşa komutalarındaki 40.000 kisilik Kırım Tatarı ve Osmanlı ordusu İsmail tarafından Tolca'ya gitmeyip bataklıklar etrafından dolanıp Özi kalesine kaçmışlardır.

Kartal Ovası Muharebesi mağlubiyeti üzerine Aralık 1770'de Osmanlı sadrazamı ve serdar-ı ekremi olan İvazzade Halil Paşa bu görevlerden azledildi. Yerine Karadağ isyanını başari ile bastıran Silahdar Mehmed Paşa sadrazam ve serdar-ı ekremlik görevine getirildi. 

Bu muharebeye kadar defalarca Rus ordusunu mağlup ederek teslim olmayan Bender kalesi Temmuz'dan beri kaleyi kuşatma altında tutan Rus generali Kont Panin'e teslim olmak zorunda kaldı.

İzmail kalesi ise Rus General Ranin'e teslim oldu. Tuna'nın sol sahillerinde kalan diğer Bucak bölgesi kaleleri Kili, İbrail ve Akkerman kaleleri de Rusların eline geçti. Eflak tümüyle Rus işgali altına girdi. 

Rusların Tuna'yı geçmeleri üzerine Babadağı'nın Osmanlı kış ordugahı olması durumu tehlikeli hale girdi ve Hacıoğlu Pazarı'nın kışlık ordugah olması kabul edildi. Fakat İstanbul'da Sultan III. Mustafa bunu kabul etmeden İstanbul'dan gelen padişah şahsi iradesi üzerine sadrazamin Babadağı'nda ve Kırım Hanı'nın da Babadağı ile Tolca arasında kışlamaları gerekti. Halbuki o sadrazam, mahiyetinde mektupçu olan Abdurrezak Bahir Efendi'yi Babadağı'nın kışlık olarak seçilmemesinin nedenlerini şahsen sultan anlatmak icin göndermişti, ama III. Mustafa bunları dinlememişti. Neticede 1771'de Ruslar Babadağı geçici süreliğine işgal ettiler. Osmanlılar burayı tekrar geri alsa da 1773 yılındaki muharebeler de Babadağı, Ruslarca tekrar yakılıp yıkılıp, savaş sonuna kadar işgal edildi.

Bu muharebe aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu üzerinde pek çok yıkıcı etkilere sebep oldu, İmparatorluğun Karadeniz'deki hakimiyetine de son verip, Kırım Hanlığı'nın, Rus işgaline açılmasının ve Rusya himayesine girmesinin önünü açtı.

Osmanlı ordusu büyük bir moral çöküntüsü içine girdi ve ordunun, süvari kuvvetlerinin teknolojik yönden geri kalmışlığını ortaya çıktı, bundan sonra savaş Osmanlı İmparatorluğu aleyhine bir gelişme gösterdi. Osmanlı ordusu bir daha savaş boyunca savunmaya çekilmek zorunda kaldı.

Bu muharebeden ve Bender'in Ruslar eline geçmesinden sonra 13 Eylül 1770'de Rus başkomutanı Pyotr Rumyantsev serdar-ı ekrem Halil Paşa'ya Türkçe bilir yarbay Petro Yuvan adlı bir delege ile bir mektup göndermiş ve Tuna'yı geçmeden bir ateşkes ve barış yapılmasının uygun olacağını bu mektupta belirtmiştir ve bu kişinin bu görüşmeler için Rus temsilcisi olacağı da bildirilmiştir. Serdar-ı ekrem bu durumu İstanbul'a bildirmiştir. Gelen cevap sulh için nizamın İstanbul'dan verileceği olmuştur. Nizam verme için İstanbul'daki hükümet Prusya ve Avusturya ile daha sonuç vermeyen aracılık yapma müzakereleri yapmaktaydı.  Fakat Ruslara aracılık kabul etmediler ve Avusturya ve Prusya ile yaptıkları Bükreş görüşmeleri sonuçsuz kaldı. Bu muharebeden sonra 1773'te Rusçuk, Silistre ve Varna'da kazanılan Osmanlı zaferleri dahi bu kötü gidişi önleyemedi, Rus Ordusu Şumnu'ya kadar ilerledi.

4 yıl sonra Osmanlı İmparatorluğu, Kırım Hanlığı ve Karadeniz üzerindeki egemenliğini resmen kaybetti, ağır koşullar içeren Küçük Kaynarca Antlaşması'nı imzalamak ve askeri açıdan reformlara girişmek zorunda kaldı.

Kobalt Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Kobalt elementi, kimya biliminde yer alan bir element olmakla birlikte kendisine periyodik cetvelin VIII grubunda yer bulmaktadır. Kobalt, özellikleri bakımından kimyasal bir elementtir. Aynı zamanda nikel ve de demir ile benzer özellikler göstermektedir.

İlk kobalt elementi, 1773 senesinde elde edilmiştir. Elementi elde eden bilim adamı ise İsviçreli bir kimyacı olan Brandt’dır. 16. Yüzyıldan itibaren kobaltın oksidi boyarmadde olarak kullanılmaktadır. Bu elementin rengi, gümüş beyazlığında olmakla birlikte aynı zamanda biraz maviye çalmaktadır. Aynı zamanda fiziksel olarak bu element dövülgen bir katılığa sahiptir. Kobalt elementi yerkabuğunda 0,001 oranında bulunmaktadır. Bu orana bakıldığında, bu elementin yeryüzünde oldukça az olduğu ortaya çıkmaktadır. Fakat Kobalt; bakır, mangan, arsenik, çinko, nikel ve de demir cevherlerinden yan ürün olarak elde edilmektedir. Bu elementin kimya biliminde gösteri Co şeklindedir. Elementin sahip olduğu atom ağırlığı 58,9’dur. Elementin atom numarası ise 27′’dir. Kobalt, bir geçiş metalidir. Elementin fiziksel görünümü ise metaliktir.

Kobalt elementinin oksitlenme sıcaklık derecesi, 300 santigrat dereceyi bulmaktadır. Bu derecede element oksitlenme özelliği gösterir ve de kükürtle birleşir. Bunun neticesinde ise çok güçlü asitlerle çözünmektedir. Kobaltın sahip olduğu başlıca bileşikler iki değerliklidir. Doğada kobalt bakımından zengin olan minerallerin miktarı oldukça az bir seviyededir. Bu elementin çeşitli bileşikleri bulunmaktadır. Bunlardan ilki, “protoksit” adı verilen bileşiktir. Bu bileşik gri yeşil bir renge sahiptir. Protoksit eğer bir asitlioksit ile eritilirse ortaya yeni bileşikler çıkmaktadır. Bu bileşiklerin başlıcaları ise kobalt alüminat, kobalt silikat, kobalt stannat ve de kromitdir. Kobalt bileşiklerin ikincisi ise Kobalt II Klorürdür. Bu bileşik, Hidroklorit adı verilen asidin kobalt II oksit üzerinde etkimesi sonucunda elde edilmektedir. Kobalt II Klorür bileşiğinin en önemli özelliklerinden birisi, bu bileşiğin nem çekmesidir. Bu bileşik bu nedenle su emici olarak kullanılan “silis” adı verilen bir jelle birlikte ortamdaki nem doygunluğunu belirleyebilmek amacıyla kullanılmaktadır. Bileşik normalde pempe bir renge sahipken bu renk, bileşik ısıtıldığında maviye dönmektedir. Kobalt elementinin sahip olduğu 3. Bileşik ise Kobalt sülfürdür. Bu bileşik Kobalt III tuzunun kükürtlü yapıdaki hidrojenle tepkimesi esnasında oluşmaktadır.

5429_k2Kobaltı elde edebilmek için, kükürtlü filizler ve arsenik, kavrulma işleminden geçirilir. Bu işlemin nedeni ise, kobaltı bu maddelerden arındırmaktır. Bu işlemin ardından, kireç kullanılarak özel bir fırında kok yardımı ile indirgenir. Böylece de, yaklaşık olarak içeriğinde %30 civarında kobalt bulunan demir ve bakır kobalt alaşımı elde edilmektedir. Elde edilen bu alaşım asitle çözünmektedir.

Kobaltın kullanım alanlarına bakıldığında ise, karşımıza öncelikle kesici aletlerin yapımı çıkmaktadır. Bunun dışında ise, elektromıknatısların yapımında, elektrik rezistanslarında, aşınmaya ve de yüksek sıcaklığa dayanıklı alaşımlarda, emaye ve boyaların hazırlanmasında ve de korozyona dayanıklı kaplamalarda kobalt elementi kullanılmaktadır. Aynı zamanda Kobalt 60 adı verilen izotop, oldukça önemli gama ışını kaynakları arasında yer almaktadır.

Kristof Kolomb

Kristof Kolomb, (Portekizce: Cristóvão Colombo), Latinceleşmiş hali Columbus 1451 - 20 Mayıs 1506), Cenovalı denizci ve kaşiftir. 1492'de Atlantik Okyanusu'nu aşarak Kuzey Amerika'ya ulaşmıştır. İskandinav Vikinglerinin yüzlerce yıl önce Amerika'ya ulaşmış olduğu tarihsel belgelerle kanıtlanmış olmasına rağmen[kaynak belirtilmeli], Kristof Kolomb Amerika'nın kaşifi olarak değerlendirilir. Kolomb'un karşıya Atlantik Okyanusu'na seyahatleri Avrupalı'ların keşif eforları ve batı yarım kürede kolonileşme ile başlar. 

Tarih onun 1492'deki seferine büyük anlam yüklerken, 1498'deki üçüncü seferine kadar gerçekten ana karaya ulaşamamıştır. Aynı şekilde Amerika'ya en erken varan Avrupalı kaşif de değildir. Çünkü, 1492'den önce Avrupalı'ların Atlantik aşırı temaslarının belgeleri vardır. Buna rağmen, gelişen ulus devletleri arasındaki ekonomik rekabet ve kolonyalizmin gelişmesi Kolomb'un seyehatinin böyle kritik zaman gelmesi onu önemli kıldı. Gelişen devletler yeni ticaret yolları ve koloniler arıyorlardı. Bundan dolayı,1492'den önceki dönem Kolomb öncesi olarak bilinir. Bu yolculuğunu İspanyol bayrağı altında yapmıştır. Kristof Kolomb, Amerika'yı keşfetmemiştir sadece buranın hint adaları olduğunu sanıp böyle bir kıtanın varlığını dünyaya duyurmuştur. Ancak keşfettiği yerin yeni bir kıta olduğunu anlayamadan ölmüştür.

Açık bilgi biyografisine göre, Kolomb Ağustos ya da Ekim 1451'de doğdu.[kaynak belirtilmeli] Babası Domenico Colombo, Cenova ve Savona arasında orta sınıf bir yün dokuma çalışanı idi. Susana Fontanarossa annesi ve Bartelemo erkek kardeşi idi.

Bartelemeo, Lizbon'da haritacılık dükkânında ilk gençlik yıllarında çalışıyordu. Kolomb'un ilk yılları hakkında bilgi azdır. Muhtemelen eksik olan eğitimini alıyordu. Ceneviz diyalektiği ile konuşuyordu. Yazısının birinde, 12 yaşında iken denize gitmiş olacağını iddia ediyordu. 1470'in ilk dönemlerinde Rene I of Anjo'nun hizmetindeydi. Onun başarısız olan Napoli Krallığı'nı feth etme girişimini desteklemek için. Daha sonra, Ege denizindeki bir ada olan Chios'a kısa seyahat yaptı. Mayıs 1476'da, Cenova'dan Kuzey Avrupa'ya değerli kargo taşıyan askeri bir konvoyda yer aldı. 13 Ağustos 1476'da, Güney Portekiz sahilleri açıklarında Portekiz gemilerince yolları kesildi. Kolomb,ardından gelen savaşta yaralandı fakat Portekiz'in küçük bir kasabası olan Lagos' da karaya çıkmayı başardı.

Kristof Kolomb'un varlığını içine alan bol miktarda sanat çalışması olmasına rağmen güvenilir, çağdaş bir resmi bulunamadı. 1595'de Theodero de Bry Kolomb'un yağlı boya bir resminden sonra,madeni bir resim kalıbı yaptı. Bu kalıp, Sebastiano del Piomba'nın portresiyle benzerlik gösterir. Bu nedenle bu yağlı boya portresi Kolomb'u bazı doğruları ile gösterir. Yıllar sonra sanatçı, yazılı tanımlamalardan onun görünümünü yeniledi. Bu yazılar onun kırmızı saçlara sahip olduğunu tanımlıyor ki, yaşamında erken beyazladı. Açık derili kişi olmasına rağmen, çok miktardaki güneş ışığı yüzünü kırmızıya döndürdü.

Kolomb isimli bir dokumacı hakkında, Ceneviz dökümanları buluduysa da (aynı zamanda kaydedildi) ki Kolomb ayrıca İspanyolca da yazıyordu. Ve lisanı portekiz veya Katalanca fonetiği ile kullanıyordu. Kendisi için yazdığı kişisel notlarında, kardeşine, İtalyan arkadaşlarına ve Cenova Bankası'na yazdığı zaman bile. Cenovalı iki erkek kardeşi yün dokumacılarıydı ve İspanyolca da yazıyorlardı. Ceneviz İtalyanca'sı o zaman yazılabilir bir lisan değildi. Latince, diğer taraftan okul dili idi ve Kolomb bunda mükkemmeldi.

Dünya Kupası Almanya'nın

Brezilya'da düzenlenen FIFA Dünya Kupası'nı finalde Arjantin'i uzatmalarda tek golle yenen Almanya Milli Takımı kazandı

2014 Dünya Kupası Final maçında Almanya ile Arjantin karşı karşıya geldi. 90 dakikası 0-0 tamamlanan maçın uzatma dakikalarında Mario Götze'nin golüyle Arjantin'i mağlup eden Almanya, Dünya Kupası'nın sahibi oldu. Yarı finalde Brezilya'yı hezimete uğratan Panzerler, finalde bir başka Latin Amerika ülkesini devirerek tarihinde 4. kez Dünya Kupası'nı müzesine götürmüş oldu.

Estadio Maracana'da oynanan maç İtalyan hakem Nicola Rizzoli'nin düdüğü ile başladı. Maçın başında Arjantin etkili gelse de Almanya savunması iyi kapanarak tehlikeyi uzaklaştırdı. Baskısını arttıran Arjantin 30. dakikada Higuain'in vuruşunda topu ağlara gönderdi ancak öncesinde verilen ofsayt kararı nedeniyle ağlara giden top gol değeri kazanmadı. İlk yarının kalan dakikaları büyük çekişmeye sahne oldu. İki takım da karşılıklı pozisyonlara girdi ve gole çok yaklaştı. 45+2. dakikada ise soldan yapılan köşe vuruşunda ceza sahası içinde topa iyi yükselen Höwedes'in kafa vuruşunda meşin yuvarlak direkten döndü. Karşılaşmanın ilk yarısı golsüz eşitlikle tamamlandı.

Maçın ikinci yarısı Arjantin'in vuruşu ile başladı. Mücadelenin ikinci ayrısı da oldukça çekişmeliydi. Arjantin bu yarıda da daha etkili olan taraftı ve galibiyet golü için büyük çaba sarf etti. İkinci yarının devamında iki takım da kupa için son ana kadar mücadele etse de devre golsüz eşitlikle tamamlandı ve maç uzatmalara gitti. Uzatma bölümünün ilk devresinde gol sesi çıkmadı. 113. dakikada Schürrle'nin soldan ceza sahasına ortasında topla buluşan Götze, şık bir vuruşla meşin yuvarlağı filelerle buluşturdu. İlerleyen dakikalarda gelişen ataklar sonuçsuz kalınca Almanya, Dünya Kupası'nı müzesine götürdü.

TARİHE GEÇTİLER

Arjantin ile Almanya, üçüncü kez Dünya Kupası finalinde birbirine rakip oldu. 1986'da kupayı kazanan taraf Arjantin olmuş, Almanya 4 yıl sonra rövanşı almıştı. Bu eşleşme, aynı zamanda, Dünya Kupası'nın final aşamasında en çok tekrarlanan eşleşme olarak tarihe geçmiş oldu.

İTALYA'YI YAKALADI

Brezilya'da düzenlenen 20. FIFA Dünya Kupası'nın finalinde Arjantin'i, oyuna sonradan giren Mario Götze'nin 113. dakikadaki golüyle mağlup eden Almanya, İsviçre 1954, 1974'te ev sahipliği yaptığı turnuva ve İtalya 1990'dan sonra tarihindeki 4. şampiyonluğunu kutladı. Dünya Kupası'nı, 24 yıl sonra müzesine götüren "Panzerler", 4 şampiyonluğu bulunan İtalya'yı yakaladı.

1954, 1966, 1974, 1982,1986, 1990 ve 2002'nin ardından Dünya Kupası'ndaki 8. finalinde, sahadan 4. kez mutlu ayrılan Almanya, kupanın finalinde 1986 ve 1990'dan sonra 3. kez karşılaştığı Arjantin'i, 1990'da olduğu gibi sahadan eli boş gönderdi.
Almanya böylece kupayı 5 defa kaldıran Brezilya'nın ardından "FIFA Dünya Kupası'nın en başarılı 2'inci ülkesi" unvanını İtalya ile paylaştı.

'ALTIN ELDİVEN' NEUER'İN
Turnuvanın en iyi kalecisi Almanya'nın filebekçisi Manuel Neuer seçildi ve Altın Eldiven ödülüne layık görüldü.

'ALTIN TOP' MESSİ'YE

2014 Dünya Kupası Altın Top ödülü Messi'ye verildi.

DNA ikileşmesi

DNA ikileşmesi (veya Replikasyon) tüm organizmalarda meydana gelen ve DNA kopyalayarak kalıtımın temelini oluşturan biyolojik bir süreçtir. Süreç, bir adet çift iplikli DNA molekülüyle başlar ve iki özdeş DNA'nın oluşumuyla son bulur. Orijinal çift iplikli DNA'nın her ipliği, tamamlayıcı ipliğin üretiminde (yarı korunumlu replikasyon olarak adlandırılan bir süreç) kalıp görevi görür. Hücresel proofreading ve hata kontrol mekanizmaları replikasyonun neredeyse hatasız gerçekleşmesini sağlar.

Günümüzde yapılan araştırmalar sonucu, aynı tip hücrelerde DNA'nın kimyasal özelliğinin ve toplam miktarının nesilden nesile değişmeden aktarıldığı bilinmektedir. Buna göre DNA'nın tüm özellikleri aynı ata hücreden gelen benzer hücrelerde aynı kalmak zorundadır. Bu yüzden ister prokaryotik ister ökaryotik olsun her bir hücre mitoz bölünmeye hazırlanırken, DNA'lar kural olarak tüm uzunlukları boyunca bir ucundan diğer ucuna doğru kendilerini ikiler.

James Watson ve Francis Crick'in 1953'de yayımladıkları makaleleri, ikili sarmalın nasıl kendini eşleyeceği konusunda fikir vermektedir. "Yarı-saklı (semikonservatif) çoğaltma" olarak bilinen bu modelin geçerliliği o zamandan buyana değişmemiştir.

Çoğalmanın genel tarzı açıklık kazandıktan sonra araştırmalar, DNA sentezinin tüm ayrıntıları üzerine yoğunluk kazanmıştır. Günümüzde bilinen, DNA'nın kendini eşlemesi için sayısız enzim ve birçok proteine gerek duyduğudur. Sentez sırasındaki olayların karmaşıklığı bu araştırma alanının son derece aktif kalmasını sağlamıştır.

DNA kendini yarı-saklı eşlemeyle çoğaltır

Watson ve Crick, sarmal açıldığı takdirde, iki atasal zincir boyunca sıralanan bazların eşlenebilecekleri proteinleri kendilerine çekebileceklerini önermişlerdir. Buna göre, bazlar hidrojen bağlarıyla kendine uygun olan (örn. Adenin-Timinle 2'li hidrojen bağı, Guanin-Sitozinle 3'lü hidrojen bağı) bazı çeker ve eşleşir. Her iki kalıp boyunca bu nükleotitler kovalent bağlarla polinükleotit oluşturdukça, birbiriyle özdeş iki DNA zinciri oluşacaktır. Kopyalanan her bir DNA molekülünde bir "eski" bir "yeni" zincir bulunacağından, bu tip bir çoğalma "yarı-saklı (semikonservatif) replikasyon" olarak tanımlanır.

DNA kopyalanması için, yine atasal zincirlerin kalıp olarak görev görmesine dayanan iki ayrı yol daha düşünülmüştür. Bunlar;

Saklı (konservatif) replikasyon; tamamlayıcı polinükleotit zincirleri yine aynı şekilde sentezlenir, ancak burada iki yeni zincir biraraya gelirken, atasal eski zincirler tekrar birleşir. Orijinal sarmal bu şeklide "korunur".

Parçalı (dispersif) replikasyonda; atasal zincirler kopyalama sırasında kırılır ve kırılan DNA parçaları iki yeni çift sarmal içinde dağılır. Böylece her bir zincirde hem yeni hem eski DNA bulunur. Üç olasılık içinde en karmaşık olan yol bu olduğu için, gerçekleşme ihtimali en zayıf olandır. Ancak, deneysel olarak teoride olması mümkündür. Her üç modelde baz eşlenikliğine dayandığı halde, yarı-saklı çoğalma en doğru olanıdır.

Tarihte

1958'de Meselson ve Stahl E.Coli 'de yeni sentezlenen bir DNA'nın bir yeni bir de eski zincir içerdiğini göstererek yarı-saklı çoğalma konusundaki sorunu çözmüşlerdir. Taylor, Woods ve Hughes, baklanın kök uçlarıyla yaptıkları deneyde ökaryotlarda da yarı-saklı çoğalma olduğunu göstermişlerdir. Aynı dönemde Kornberg, E.Coli 'den DNA Polimeraz I'i saflaştırmıştır. Kalıp ve öncü nükleozit trifosfatların bulunduğu ortamda, bu enzimin in vitro DNA sentezi yapabileceğini göstermiştir. Daha sonra DNA Polimeraz II ve III izole edilmiş ve polimeraz III, in vivo DNA kopyalanmasından sorumlu enzim olarak tanınmıştır.

DNA'nın yapısı

Ana madde: DNA

DNA, tüm hücrelerde bulunan, nesilden nesile aktarılabilen çift bir moleküldür. Bu çift molekül, bir sarmaşığın dalları gibi birbiri çevresinde dönerek bir sarmal oluşturur. Sarmaşık dalına benzer her molekül, bir DNA "ipliği"dir. Bu iplikler birbirlerine kimyasal olarak bağlanmış nükleotitlerden oluşur. Nükleotitler ise bir şeker, bir fosfat ve bir de dört çeşit azotlu bazlardan birisinden oluşur. Bu dört çeşit baz, adenin, timin, sitozin ve guanindir. Sırası ile A, T, C ve G harfleri ile kısaltılırlar. Her baz diğer bazların yalnızca bir çeşidi ile hidrojen bağları kurabilir, kural olarak; A ile T, C ile ise G bağ kurabilir.

DNA replikasyonu

DNA molekülünün ikileşmesinde, sarmalın kollarnı birbirine bağlayan zayıf hidrojen bağları fermuar gibi açılır; her iki kolda, eşlerinden ayrılan pürin ve pirimidin uçlarını açıkta bırakır. Hücrenin sitoplazmasında bulunan çeşitli nükleotitlerin iki kol açıldıkça, kollarda bulunan uygun bazların karşılarına gelmeleriyle kendini eşleme başlamış olur. DNA'nın ikili sarmalı birbirinden ayrıldığı zaman, kural olarak Adenin grubu Timin grubuyla, Guanin grubuysa Sitozin grbuyla birleşerek yerlerini alırlar. Diğerleri uymadıkları için geri çevrilirler. Yine aynı şekilde, eski zincirdeki Adeninler Timinlerle, Sitozinler Guanin gruplarıyla ikili sırayı tamamlamak için birleşirler. Bütün nükleotitler eşlendiğinde ise, yeni zincir oluşturulmuş, DNA kendini eşlemiştir. Kopyalanan yeni DNA iplikleri tamamen aynıdır, ancak nadiren çoğalmadaki hatalar nedeniyle kopyalama mükemmel olmaz (bkz. mutasyon).

İkileşme orijini ve çatalı

Ana madde: İkileşme çatalı

Kromozom üzerinde replikasyonun başladığı bölge "replikasyon orijini" olarak adlandırılır. Kromozom üzerinde replikasyonun olduğu noktada sarmala ait zincirlerin açılmasıyla meydana gelen çatala "replikasyon çatalı" denir. Bu çatal, önce sentezin orijin noktasında meydana gelir ve replikasyon devam ettikçe ilerler. Replikasyon çift yönlü ise, orijinden itibaren zıt yöne doğru ilerleyen iki replikasyon çatalı oluşur. Replikasyonun orijini ve yönü ile ilgili kanıtlar açıktır.

Prokaryotlarda DNA ikileşmesi

Ana madde: Prokaryotlarda DNA ikileşmesi

DNA replikasyonunda, ikili sarmal açılır ve sentezin başladığı yer olan replikasyon çatalı oluşur. Proteinler açılan sarmalı kararlı kılar ve replikasyon çatalının önünde oluşan sarılma gerilimini hafifletirler. Sentez, kalıp boyunca belirli bölgelerden RNA Primazın, DNA Polimeraz III'ün polimerizasyonu başlatabileceği serbest 3'-OH ucunu sağlayan kısa bir RNA parçasını sentezlemesiyle başlar. İkili sarmalın antiparalel yapısından dolayı polimeraz III, kesintili zincirde 5'-3' yönünde sürekli DNA sentezi yapar. Kesintili zincir denen karşı zincirde kısa Okazaki fragmanları sentezlenir ve bu fragmanlar daha sonra DNA Ligaz ile birleştirilir. DNA Polimeraz I, RNA primerini uzaklaştırır ve yerine DNA sentezler, ortaya çıkan polinükleotidler (DNA parçaları) DNA Ligaz ile birleştirilir. DNA replikasyonunda yer alan birçok molekülü etkileyen pek çok mutant bakteri ve faj genlerinin izole edilmesi, tüm replikasyon işleminin karmaşık genetik kontrolünün aydınlanmasına yardımcı olmuştur.

Replikon, oriC ve ter

Cairns, izotoplar kullanarak, otoradyografi yöntemiyle replikasyonu izlemiş ve E. coli'de replikasyonun tek bir noktadan (orijinden) başladığını göstermiştir. Bu özgül bölgeye oriC denilmiştir. Bu bölgenin konumu E. coli üzerinde haritalanmış ve 245 baz içerdiği saptanmştır. Bu konuda yapılan başka araştırmalarda da, replikasyonun iki yönlü olduğu ve oriC'nin her iki yönünde hareket ettiği gösterilmiştir. Bu durumda replikasyon ilerledikçe ayrı yönlere doğru birbirinden uzaklaşan iki replikasyon çatalı oluşturur. Bu çatallar tüm kromozom yarı-saklı eşleştikten sonra, "ter" olarak adlandırılan sonlanma bölgesinde birbiriyle birleşir. Bir orijinden replikasyon başladıktan sonra eşleşen DNA'nın uzunluğunun bir birim olduğunu belirten terim "replikon"dur. Buna göre, bakteriyofaj ve bakterilerde DNA sentezi bir noktadan (oriC), başlayıp bir noktada (ter) biter. Bakteriler, tek ve büyük bir kromozoma sahip oldukları için, kromozomun tümü bir "replikon"dur.

DNA polimeraz I, II ve III

Replikasyonun yarı-saklı ve iki yönlü olduğu anlaşıldıktan sonra, birçok moleküler çalışma DNA kalıbı üzerinden tamamlayıcı uzun polinükleotit zincirlerinin gerçek sentezinin nasıl olduğunu anlamaya yönelmiştir. Bu çalışmalarda kullanılan mikroorganizmalarda, sentezde gerekli olan, DNA Polimeraz I, II ve III olarak bilinen enzimlerin varlığı görülmüştür. (bkz. DNA Polimeraz)

Ökaryotlarda DNA ikileşmesi

Ana madde: Ökaryotlarda DNA ikileşmesi

J.H. Taylor, P.Woods ve W.Hughes; 1957'de ökaryotlarda da replikasyonun yarı-saklı olduğunu gösteren kanıtı sunmuşlardır. Vicia faba (bakla) bitkisinin kök uçlarıyla yaptıkları deneyde DNA'yı 3H-timidin ile işaretleyip, otoradyografisini çekmişler ve replikasyonu izlemeyi başarmışlardır. Buradaki replikasyonun yarı-saklı olduğunu kanıtlamışlardır.

Ökaryotlardaki DNA replikasyonu prokaryotlardakine benzer ancak daha karmaşıktır. Her iki sistemde de DNA ikili sarmalı "replikasyon orijini"nden açılarak iki "replikasyon çatalı" meydana gelir. DNA polimerazın yönlendirdiği sentez, kesintisiz zincirde ve kesintili zincirde çift yönlü olarak devam eder. Prokaryotlardan en önemli fark olarak, ökaryotlada birçok "replikasyon orijini" ve sentezi yönlendiren daha farklı DNA Polimerazlar bulunmasıdır. Bunun nedenleri şöyle açıklanır:

Ökaryotlarda, prokaryotlara göre daha fazla gen vardır.

Ökaryotik polimerazın saniyede 50 nükleotit olan okuma hızı, prokaryotik polimeraza göre 20 kat yavaştır.

Çoklu replikasyon orijini ile ilk bulguların çoğu bir maya olan Saccharomyces cerevisiae'den elde edilmiştir. Mayadan elde edilen bu repliksyon orijinlerine "özerk replike olan diziler" (ARS) denir. Hücre döngüsünün G1 fazı sırasında bütün ARS dizilerine bazı protein grupları bağlanır ve "orijin tanıma kompleksi" (ORC) meydana gelir. Bu tanıma kompleksleri G1 fazında oluştuğu ve S fazından önce sentez başlamadığı için, sentezin gerçek başlama sinyalinde yer alan daha başka pronteinler de bulunmaktadır. Bu proteinlerin en önemlileri özgül kinazlardır. Kinazlar, hücre döngüsünün ayrılmaz bir parçası olan fosforilasyonun kilit enzimleridir. Kinazlar, ORC'ye bağlandıklarında, DNA polimerazın bağlanmasına açık olan bir "ön tanıma kompleksi" (pre-RC) oluşur. pre-RC'ye bağlanacak DNA polimerazlar, ökaryotik replikasyonun en karmaşık yönüdür. Buna göre, 6 farklı tipte DNA polimeraz formu saflaştırılıp, çalışılmıştır:

Polimeraz α (alfa), β (beta), γ (gamma), δ (delta), ε (epsilon) ve ζ (zeta) (bkz. DNA polimeraz)

Ökaryotlarda doğrusal kromozom uçlarının (telomerler) replikasyonda ortaya çıkan özel sorun, RNA içeren özgün bir enzim olan telomeraz enzimiyle çözülür.

Genetik moleküller arasındaki rekombinasyon, DNA zincirlerini kesen, tekrar sıraya koyan ve tekrar birleştiren bir dizi enzim varlığına dayanır. Gen dönüşümü olayı, bu değiş-tokuşlar sırasında yanlış eşleşme onarımı ile gerçekleştirilen sentez ile en iyi şekilde açıklanabilir.

Dünyanın En Büyük Yolcu Gemsi Emerald Princess

Emerald Princess, Dünyanın en büyük yolcu gemilerinden biri.

American Princess Cruises firmasına ait "Emerald Princess" yolcu gemisi 292 metre uzunluğundadır. Dünyanın en büyük 5 yolcu gemisinden biri olan gemi 18 katlıdır. Emerald Princess'in 4 yüzme havuzu, 11 restoranı, açık hava sineması ve kumarhanesi bulunmaktadır.

Yeşim bitkisi

Yeşim bitkisi ya da ağacı (Crassula), Crassulaceae familyası içinde sınıflanan bir bitki cinsidir.

Dünyanın birçok yerinde doğal olarak bulunurlar, kültür varyeteleri özellikle Güney Afrika'da bulunurlar.

Bu bitkilerin yaprakları ya da gövdeleri çoğaltma amacıyla kullanılır. Kültüre edilmiş formlardan bazıları soğuğa daha dayanıklı olsalar da, çok büyük sıcaklık farklılıkları yeşilliklerini kaybetmelerine ve ölmelerine neden olur.

Como Gölü

Como Gölü, (İtalyanca: Lago di Como veya Lario, Almanca:Comer See) İtalya'nın kuzeyinde Lombardiya bölgesinde bulunan buzul kökenli bir göldür. Como Gölü 146 km² yüzölçümü ile İtalya'nın en büyük üçüncü gölüdür. Matthew Bellamy, Madonna, George Clooney, Gianni Versace, Ronaldinho, Sylvester Stallone, Julian Lennon, Richard Branson, Ben Spies, ve Pierina Legnani gibi ünlü isimlerin göl kıyısında evi bulunmaktadır.

Como Gölü'nün hava fotoğrafı.

Göl "Y" harfi şeklinde görünmektedir. Kuzey tarafı Colico kasabasından başlar, Como ve Lecco kasabaları sırasıyla güneybatı ve güneydoğu tarafındaki son noktalardır. Bellagio, Menaggio, and Varenna "Y" nin merkezinde yer alır ve buralardan feribot servisleri vardır.

Como Gölü büyük oranda kuzeydeki Adda Nehri tarafından beslenir. Göle Colico kasabasından giren nehir Lecco kasabasından akar.

Como gölünün güneyindeki dağlık ön-alpler bölgesinde Como, Bellagio, ve Lecco kasabaları ile 2 ayağını oluşturan bölge Larian Üçgeni olarak bilinir.

İklim

Como Gölü'nde hava genelde ılımandır. Akdeniz iklimine yakın hava şartları tropikal ve alt-tropikal bitkilerin yıl boyunca büyümesine olanak sağlar. Göl kışın etrafındaki bölgelerin hava sıcaklığı ortalamasının daha yüksek geçmesini sağlar.

Resimler

Gölün orta taraflarındaki Villa Carlotta dan görünüm.

Como kasabasından görünüm.

Lecco ve Como Gölü.

Kaşık bükme (paranormal yollarla ve fiziksel güç kullanmaksızın)

Kaşık bükme paranormal yollarla ve fiziksel güç kullanmaksızın veya normal koşullarda gereken fiziksel gücü kullanmaksızın nesnelerde deformasyon oluşturabilmeyi iddia eden inanca verilen genel addır.

Telekinezi/Psikokinezi
Kaşık veya diğer metallerde deformasyon oluşturma telekinezi veya psikokinezi de denilen herhangi bir cismi uzaktan hareket ettirme veya çok az uygulanan bir temas gücüyle etkileme iddiasına verilen addır. Bu fenomenle ilgilenen parapsikologlar ve amatör ilgililer tarihte geçtiğine inanılan olağanüstü öyküler veya mucizelerin bir telekinezi biçimi olduğuna inanmaktadırlar. Ancak fenomene "Telekinesis" adının verilmesi çok yeni bir tarihe rastlar. Tabir Alman-Rus psişik araştırmacı Alexander N. Aksakof tarafından 1890'da kullanılmıştır. Psikokinesis tabiri ise 1914 yılında Amerikalı yazar ve yayımcı Henry Holt tarafından "On the Cosmic Relations" adlı eserinde geçmiş ve Amerikalı ünlü parapsikolog J.B.Rhine tarafından da benzeri fenomenleri tanımlamakta kullanılmıştır.

Batı'da Ünlü Telekinetikler
Metalleri hareket ettirdiğini iddia eden ünlü ilk batılı telekinetik Polonya doğumlu Stanislawa Tomczyk'dır. Stanislawa hipnotik haldeyken bazı küçük objeleri havaya kaldırdığını iddia ediyordu. (levitasyon). Stanislawa, 1910'da Varşova'da Fizik laboratuarında bir grup bilim adamının gözetimi altında telekinetik yeteneklerini sergilemiştir.

Bir diğer ünlü telekinetik Rus Nina Kulagina'dır. Kulagina filme de alınan gösterilerinde metal çubuklar, kibrit çöplerini dokunmaksızın hareket ettirebilmekteydi. James Randi ve diğer eleştirenler bunları herhangi bir ilüzyonist tarafından gerçekleştirilebilecek numaralar olduğunu ve Kulagina hazırlıksız iken test edilmesine izin verilmemesini bunu destekliğini söyler.

1970'li yıllarda bu tip olayları yapabildiğini iddia eden bazı insanlar ortaya çıkmıştı. En ünlüleri arasında Uri Geller de bulunan bu kişiler televizyon şovlarında ve bilim adamlarının laboratuvarlarında bu tip yeteneklerini sergilediler ve paranormal yeteneklere dahil bir kanıt gözlemlenemediği gibi sadece el çabukluğu olduğu kanıtlanmıştır.

Bazı bilim adamları ve James Randi gibi ünlü ve profesyonel bazı illüzyonistler bu tip yeteneklerin gerçekte bir hile ve el çabukluğundan başka bir şey olmadığını öne sürmüşlerdir. Randi ayrıca pek çok hileli yolun olduğunu iddia ettiği kaşık bükme gösterilerinin hemen hemen hepsini gerçekleştirmiştir.

2001 yılının Nisan ayında Arizona Üniversitesi psikoloji profesörü Gary Schwartz'ın yönetimi altında 60 kadar öğrenci zihin güçlerini kullanarak çatal ve karışları bükmeleri istenmiş ve denemelerde çeşitli derecelerde başarı sağlanmıştır. Deney yöntemini ve deneklerin manipüle edilmesi gibi bilimsel yönteme uymayan,yanıltıcı davranışları yüzünden makale saygıdeğer hiçbir bilim adamı tarafından kaale alınmamıştır. James Randi'nin 1 milyon Dolar'lık ödülü almak için testi tekrarlanması istediğinde de Schwartz bunu reddetmiştir.

Sahne Gösterisinde Kaşık Bükme
İllüzyonistlerin kaşık bükme gösterileri diğer illüzyon gösterilerinde olduğu gibi seyircinin dikkatinin başka yöne çevrilmesi sırasında el çabukluğu ile kaşığa ya da metale yapılan fiziksel müdahale ile veya önceden hazırlanan çeşitli tekniklerle gerçekleştirilir. James Randi illüzyonistlerin kaşık bükme numaralarından örneğin kaşığın en zayıf yerinden daha önce kırılma noktasına yakın bir dereceye kadar bükülmesi gibi çeşitli hilelerini televizyonda kamuya açıklamıştır.

"İnsanüstülük taslıyanların İçyüzü" adlı eserinde psişik ve doğaüstü kabul edilen bazı fenomenlerin arkasında yattığını iddia ettiği hileleri ortaya koyan Metin And'a göre Geller'in 31 çeşit kaşık bükme numarası veya tekniği bulunmaktadır.

Kullanılan Teknik ve Metodlar
Sahne göstereleri ve illüzyonistlerin kullandığı gözboyama yöntemlerinin dışında da kaşık veya herhangi bir metal veya cismin parapsikologların Psi denilen zihinsel veya ruhsal güçle etkilenebileceği öne sürülmektedir. Özellikle ABD'de telekinetik gücün kullanılması üzerine bazı kişiler eğitim ve grup çalışmaları düzenlemekte ve katılımcıların bu güçleri kullanarak kaşık veya çatal bükebilmeleri öğretildiği iddia edilmektedir..

Houck Metodu
Bir başka kaşık bükme 2004 yılından bu yana Jack Houck tarafından yine onun tarafından düzenlenen "PK Partileri"nde tanıtılmaktadır. Bu partilerde misafirlere bedenlerinden geçen bir enerji akışının kaşığın belirli bir noktasına yöneltildiği hayal edilerek kaşığa bükülme emri verilmesiyle gerçekleştirilir. Daha sonra misafirler dikkatlerini başka bir yöne yönlendirerek kaşık ya da metali unuturlar. Metal bir süre sonra şaşırtıcı bir şekilde ellerinin küçük bir hareketiyle kolayca bükülmeye başlar. Houck ve takipçileri bunun psikokinetik bir fenomen olduğuna inanmakta ancak bazı kişiler bunun sadece gündelik tecrübenin dışında ve fakat sıradan bir fenomen olarak görmektedirler.

Houck'un metodunun anlatıldığı bir web sayfasında grup halindeki uygulamaların tek başına yapılanlardan daha hızlı sonuç verici olduğu belirtilmektedir. Katılımcılar bir araya geldikten sonra bir süre yeme içme vs. şeylerle vakit geçirirler daha sonra ortaya konulan metal eşyalardan herkes kendisine iyi hissettiren birini seçip alır ve daire şeklinde oturur, ışıkların gücü azaltılır ve müzik varsa kapatılır. Katılımcılar gözlerini kapatır. Katılımcılara kaşık veya çatalı baş ve işaret parmakları arasında tutmaları gevşeyip zihinlerini temizlemeleri, yavaş ve derinden nefes alıp vermeleri ve kendilerini en rahat, huzurlu hissedecekleri bir yerde -plaj, orman, göl kenarı vs.- bulunduklarını hayal etmeleri söylenir. Tüm sıkıntı ve dertlerden uzaklaşırlar, uykulu değil ancak tamamen gevşemişlerdir, huzurludurlar. Daha sonra katılımcılardan başlarının birkaç adım ötesinde altın bir enerji topunu hayal etmeleri istenir. Ondan yayılan sıcaklık ve enerjiyi hissetmeleri istenir. Bu enerji topundan sıcak bir ışın çıkıp katılımcıların alnına ulaştığını ve onların da bu sınırsız enerjiyi emdikleri hayal edilir. Enerjinin sıcaklığı alından omuz ve kollara yayılır. Güçlü ve canlı fakat yine huzurlu ve gevşemiş olan katılımcının kolunda hissettiği enerji oradan bilek ve eline akar ve dirseği ile eli arasında bu akış devam eder. Enerjinin sıcaklığının baş ve işaret parmağına geldiği ve oradan istenilen yere gidebileceği hayal edilir. Katılımcının üçe kadar sayıp gözlerini açması ve enerjinin elinde tuttuğu çatal ya da kaşığa akması için ona üç kez "Bükül" diye bağırması istenir.

Ancak bu noktadan sonra dikkatin dağıtılması ve katılımcıdan dikkatini tümüyle vermeden yoğunlaşması istenir. Hatta dikkatin belirli bir düzeyde dağıtılması için herhangi bir konuda (kaşık bükmek değil) ateşli bir tartışmaya bile girilebilir veya tanıdığınız biriyle metal bükmek dışında bir konuda da konuşabilirsiniz. Konu üzerinde daha yoğun düşündükçe işlerin daha da zorlaştığını göreceksinizdir. Bu yüzden dikkatinizin başka bir yöne kayması gereklidir, daha sonra metali alıp istediğiniz bir noktadan kolayca bükebildiğinizi göreceksiniz. Ancak metalin kolaylıkla bükülebilecek noktaya gelişi birkaç dakika alabildiği gibi saatler de sürebilmektedir. Aynı sayfada deneylerini paylaşan katılımcı onsekiz katılımcıdan sadece ikisinin bükmeyi başaramadığını belirtmekte ancak başarısızlık karşısında yılmayıp denemelere devam edilmesini önermektedir.

Dikkat: Yukarıdaki metotta kaşık elle bükülür ancak zihinle öylesine eriyik bir kıvama gelir ki bu çok rahatça yapılır.

Rick Tobin ve Ellie Crystal'in Metodu
Ellerinizi yıkayın ve çatal veya benzeri bir metal nesneyi elinize alın. Rahatça oturun, gevşeyin, gözlerinizi kapayın zihninizi her türlü düşünce ve duygudan arındırın. Daha sonra parmak uçlarınızla nesnenin yüzeyini yavaşça ovalayın ve yüzeyin size ne hissettirdiği üzerine yoğunlaşın. Metaldeki moleküler enerji akışını hissetmeye çalışın ve nesnenin büküldüğünü hayal edin ve asla güç uygulamayın.

Hipnotik Telkin
Bu yöntemde kişi hipnotik trans haline sokulur ve gerekli telkinlerle psişik gücünü tam olarak kullanabileceği, kaşığın kendi isteğiyle büküleceği telkini verilir ve bu duruma tam bir inanç duyması sağlanır. Bu yöntemle de eğer kişiye yapılan telkin güçlüyse ve bilinçaltı kısıtlamaları tam olarak kaldırılabilmişse kaşığın büküleceği iddia edilir.