İngiltere’deki madenlerde, maden yüklü vagonların açtıkları olukların kenarlarına önce tahtadan, sonra demirden konan kenarlıklar ve bunların kaymaların önleyen traversler, demiryolunun başlangıcı sayılabilir.
İlk demiryolu İngiltere’de atların çektiği faytonlar için yapıldı. 1797’de ise ilk gerçek demiryolu inşa edildi. Bu demiryolu, her biri 90 cm uzunluğunda ve 22 kilo ağırlığında işlenmiş demir çubuklardan oluşuyordu.
Demiryollarında giden ilk araçlar, at veya insanlar tarafından çekilirdi. Buhar makinesinin icadından çok sonraları de bile bu böyle sürdü.
21 Şubat 1804’te ilk kez kendi gücüyle giden lokomotif, Penydaren, Glamorgan’da yürütüldü. Richard Treviftchick tarafından yapılan bu araç, 10 tonu yük ile 70 kişiyi taşıyan beş vagonu çekiyordu.
Bu trenin çalışmayacağının, çünkü madeni tekerleklerle demiryolunun sürtünmesinin treni durduracağının savunanlar, çoğunluktaydı. Ama gösteri, başarıyla sonuçlandı.
Her ne kadar buharlı terinin atası olarak Trevitchick bilinirse de, bu atalının en renkli kişisi George Stephenson’dur.
Northumberland’da bir makine yapımcı ve teknisyeni olan Stephenson, “my Lord” adını verdiği bir lokomotif yapmayı başarınca, genç mühendis, demiryolları için lokomotif imal etmeye başladı.
Böylece Stephenson’un yaptığı lokomotiflerin çekti yolcu trenlerinin, 1825 yılında yolculuğa başlaması üzerine, demiryolu ulaşımı da başladı.
Liverpool ile Manchester demiryolları yöneticilerinin düzenlediği bir teren yarışmasına tek başına katılan Stephenson’un “Roket” adlı treni, yarışı kazandı. Tren, dolu olarak saatte 39 km hız yapmıştı. Böylece, 15 eylül 1830 tarihinde demiryolu çağı başladı.
İlk yer altı tren yolu ne zaman yapıldı?
1863’te Londra’da trafik sorununa çözüm bulmak amacıyla başlatılan ilk yer altı tren hattı (metro), kısa sürede Londra halkı arasında tutuldu. Buharla çalışan lokomotiflerin çektiği vagonları, o dönem için oldukça hızlı gidiyordu. Günde 27 bin kişi taşıyabiliyorlardı.
1884’te geliştirilerek bir yer altı dolaşım şebekesi haline sokulan bu sistem, 1890 yılında günümüzün metro sistemine örnek oluşturacak hale getirildi. Yer altı çalışma sitelerinden oyularak açılan metrolar yapılmaya başlandı. Londra ile Stockwell arasında işleyen bu vagonları, elektrikli lokomotifler çekiyordu.
Dişli demiryolu ne zaman icat edildi?
Trenin düz tekerleğinin, yine düz olan demiryolunda gitmesi, bu tür ulaşım için her zaman bir sorun oldu. Biraz eğilimli bölgelerde, demiryoluna tanınabilen yükselme veya alçalma oranı, her onbir metrede bir metredir. Bu da, trenin hızı için olumsuz bir etken yaratır.
Duruma çare olarak düşünülen dişli tekerleğe sahip özel bir tür tren, 1812’de İngiliz John Balenkinsop tarafından icat edildi.
Dişli tekerlek, özel dişli demiryoluna ve trene uyduğundan tren, meyilli yerlerde kayma yapmıyordu.
Bu tür demiryoluyla trenlere hala Alpler, Kuzey Galler bölgesi ve Mout Washington gibi dağlık yerlerde rastlanabilir.
Bir diğer tür tren yolu da, dağlık bölgeler kayakçı ve turistleri götürmek amacı ile kullanılan, trenlerin dev metal kablolarca çekildiği tele-trenlerdir.
Tek raylı demiryolu ilk kez ne zaman yapıldı?
Havadan tek ray üzerinde giden trenin patenti, 1821’de alındı, 1824’te de gerçekleştirildi.1801’den bu yana işlemekte olan Alman Schwebahn’ın kelime anlamı, “süspansiyonlu demiryolu”dur. Alwek tipi adını alan sistem de tek raylı olup, vagonlar beton bir kirişin üzerinde gider.
Yine tek raylı bir sistem olan Safage, 1956’da Teksas’ta denendi. Vagonlar, dizel motoruyla yürütülen, lastik tekerlekli, inip kalkabilen arabalar aracılığı ile asılıyorlardı.
İlk otomatik demiryolu ne zaman açıldı?
1927 yılında işlemeye başlanan sürücüsüz tren, o günden bu yana posta treni olarak çalışmaya devam etti. Aynı tür bir tren, Belçika’nın başkenti Brüksel’de çalışıyor.
Yeni bir buluş da, altında bulunan motorları nedeniyle yerin biraz üzerinde gittiği için, harekete hemen hiçbir direnç göstermeden yol alan araştır. Su üzerinde giden Howercraft ilkesinden tren ulaşımında yararlanılması sonunda doğan bu aracın, geliştirilme çabaları sürmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Teşekkürler