Tanrıça Kavramı

Tanrıça, dişi tanrı anlamına gelir. İlahi bir soyut varlıktır. Birçok kültürde tanrıçalardan bahsedilir. Bazen tek başına, ama çoğunlukla bir panteonun üyesi olarak tanrıça inanışı özellikle paganizmde yaygındır.


Tanrı veya tanrıçada görülen tanrıya bir cinsiyet verme girişimi ve inancı din veya inancın doğduğu kültür ve topluluğun matriarki (anaerkillik) veya patriarki (ataerkillik) yapılarından herhangi birine daha yakın olduğu yönünde ipuçları sağlayabilir. Birçok modern matriarklar ve panteistler tarafından tanrıça anlayışı Tanrı'nın (yani İbrahimi Tanrı'nın) bir versiyonu veya benzeri olarak savunmaktadırlar.


Zaman zaman tanrısallıktaki veya tanrılardaki dişil-eril ilişkiler monizmde farklı bir köken bulabilir; burada daha tanımlı ve kesin bir monoteizm - politeizm karşı kavramlarından farklı olarak Tanrıça ve Tanrı, bir tek aşkın monadın cinsiyetleri olarak görülür.

Tanrı ve Tanrıçaların pek çoğuna birden inanmanın mümkün olduğu bir inanış şekli olan Paganizm, daha doğru bir ifadeyle; kökenleri dünyanın kadim doğa dinlerine uzanan ruhsal bir yaşam tarzı.

Doğanın kutsallığını kutlarlar ve her şeyde varolan ilahiliğe -evrenin içinden akan ve hem görülebilen hem de görülemeyen bilinemez tine- saygı duyarlar. Herkesin eşsiz olduğuna, maneviyatını kendi özünün iç sesi uyarınca bulması gerektiğine inanıldığı için Paganizmin içinde de çok çeşitli gelenekler vardır.

Neopaganizm

Vika (Wicca) geleneğinde Büyük Tanrıça'ya Boynuzlu Tanrı ile birlikte büyük bir saygı gösterilirken, Dianik Wicca bağlıları sadece Tanrıça ve tanrıçaları anar ve kutsar. Vika mitolojisi Avrupa mitolojisinin tarihsel anlamda yanlış tanımlama ve çıkarımlarını temel alsa da, diğer neopagan gruplar antik paganist inançları tarihsel anlamda doğru bir biçimde bugüne aktarma arayışı içindedirler. Ayrıca bugün bazı neopaganlar Ana (Arz) Tanrıça ile ekolojik meseleler arasında ilgi kurmuşlardır.



Üç Tanrıça

Birkaç antik Avrupa pagan mitolojisinde tanrıça veya yarı-tanrıçalar üçlü gruplar halinde yer almaktadır; bunlara Yunan Erinyes ve Moirae, İskandinav Norns ve Keltler'deki Brighid ile yine Brighid olarak anılan diğer iki kız kardeşi dahildir. “Bakire”, “Anne” veya “Kocakarı” üçlemesi olan üç tanrıça veya tanrıça üçlemesi özellikle Robert Graves tarafından popülerleştirilmiş bir kavram veya inançtır. Her ne kadar fikri belirgin tarihsel bulgular ve delillere dayanmasa da şiirsel ilhamı ve farklı bulgulara üç tanrıça temelinden yaklaşması sonucu elde ettiği çeşitli sonuçlar belirli bir kesim tarafından kabul görmüştür. Bu üçlemenin farklı biçim ve varyasyonları aslında neredeyse her pagan dinde bulunmaktadır fakat herhangi bir benzeşim söz konusu değildir ve bilimsel olarak bir açıklama getirilmemiştir. Üç tanrıça tapımının sembolik açıdan da farklı bir önemi vardır.

Dini Feminizm

Tanrıça akımları, feminizm bazlı düşünsel ve inançsal bir akımdır. Özellikle Batı'da ortaya çıkmış ve gelişmiş olan bu akımlarda genellikle tanrıçalara veya daha sıklıkla belirli Bir Tanrıça'ya yani Ulu Tanrıça`ya tapım veya inanç mevcuttur. İkinci form monoteistik bir yapı gösterir. Yine de dini feminizm olarak da anılan tanrıça akımlarının dini statüsü tartışmalıdır, zira bu akımlar çoğu zaman belirli bir dini yapıdan veya tanımdan uzaktırlar ve daha çok birer öğreti biçimindedirler; nitekim bu akımların bağlılarının çoğu akımları birer dinden çok mistik veya dogmatik yanlar barındıran birer hayat görüşü veya öğreti olarak tanımlamaktadırlar.

Modern Seküler Kullanım

Modern zamanda, seküler bir şekilde “tanrıça” terimi cinsel anlamda kışkırtıcı kadın tiplemesi için kullanılmaktadır. Çok güzel ve çekici kadınlar birer “tanrıça” olarak anılırlar. Yaygınlaşan bu kullanımın yansımaları reklam ve yayımcılıkta görülebilmektedir. Ayrıca “tanrıça” terimi BDSM terimi olarak da kullanılmaktadır.

Tanrı (eril)

Eril bir ilahi varlık olarak Tanrı, en azından cinsi anlamda, dişil bir ilahi varlık olan ‘tanrıça'nın karşıtı olarak tanımlanabilir. Tanrıça terimi sadece dişil ilahlara verilirken, tanrı terimi dişil veya eril veya cinsiyetsiz veya monoteistik Tanrı anlayışlarının hepsinde kullanılabilir. Yani belirli olarak eril tanrıları tanımlamaz.