Đurđevdan

Đurđevdan (Sırpça: Ђурђевдан, Đurđevdan, Telaffuz: Curcevdan, Anlam: Corce'nin Günü), Гергьовден (Gergyovden, Bulgarca) veya Jurjevo (Hırvatça, Boşnakça) Gregoryen takvime göre 6 Mayıs, Jülyen takvimine göre 23 Nisan'da kutlanan, Yorgi'ye ithaf edilmiş, Hristiyanlara özgü bir Güneydoğu Avrupa bayramıdır. Hıdrellez bayramının Hristiyan karşılığıdır. Yorgi, Ortodoks kiliselerindeki en önemli Hristiyan azizlerinden biridir. Bu bayram da baharın gelişini kutlama geleneğiyle özdeşleşmiştir. İnanışa göre Aziz George inancı uğruna şehit olmuştur. İkonalarda genelde bir atın üzerinde ejderha öldüren bir adam olarak betimlenir.

Jurjevo, Hırvatistan'ın kırsal kesiminde, daha çok da, aynı zamanda Sırp diasporası tarafından her Đurđevdan'ın da kutlandığı Turopolje ve Gornja Stubica'da kutlanır. Jurjevo, Yorgi Günü'nün Katoliklerce kutlanan versiyonudur ve Gregoryen takvime göre 23 Nisan'da başlar. Daha çok Kuzey Hırvatistan'da, Zagrep'te kutlanır. Geleneğe göre bu gün, baharın müjdecisidir. Walpurgis Gecesi'nde ve Kakava'da olduğu gibi şenlik ateşi yakılır. Turopolje'de aynı zamanda bir Slav geleneği görülür; köyün en güzel beş kızı yapraklar içinde Dodola tanrıçaları gibi giyinir ve şenliğin sonuna kadar her gece köy halkına şarkılar söylerler.

Đurđevdan, Güney Kosova'daki Goralılar tarafından da kutlanır. Goralılar, 18. yüzyılda Ortodoks Hristiyanlıktan Müslümanlığa geçen ama Đurđevdan da dahil olmak üzere bazı Ortodoks geleneklerini hâlâ sürdüren bir etnik gruptur. Şenliğin merkezi Globočica köyüdür. Aynı zamanda Karadağ Ortodoks Kilisesi tarafından da kutlanır.

Eski Yugoslavya'daki Çingene halkı da, ister Hristiyan ister Müslüman olsun, Đurđevdan'ı Ederlezi adıyla kutlar. Ederlezi, Herdeljez, Erdelezi gibi Balkanlarda görülen bu yazılışlar Türkçe Hıdırellez'den geçmiştir.

Bu şenlik tıpkı Hıdrellez gibi baharın dönüşünü simgeler ve yılın en önemli olaylarından biridir. Geleneklerin temeli, baharı karşılamak için evleri çiçekler ve çiçek açan dallarla süslemektir. İçine çiçekler eklenmiş suyla banyo yapmak, kilise kuyularından çekilmiş suyla el (bazen de evin duvarlarını) yıkamak da yaygın geleneklerdir. Şenlik günü ızgara kuzu yemek çok yaygındır. Şenlik gününde müzik de çok önemlidir. Dans edip şarkılar söylemenin yanında geleneksel üflemeli çalgı grupları da oldukça popülerdir.

Bijelo dugme grubunun ünlü şarkısının adı da Đurđevdan'dır. 1988 tarihli stüdyo albümleri Ćiribiribela'da yer alan şarkı Goran Bregović'le ün kazanmıştır.

Bosna'da herhangi bir dinî bayram, Yugoslavya'nın dağılmasıyla dinî bayramların etnik köken veya ırkları ayıran emareler hâline gelmesine dek, diğer tüm dinlere mensup etnik gruplarla birlikte kutlanmaktaydı. Roman Katolik Noeli, Ortodoks Noeli ve Müslüman bayramları tüm halk tarafından birlikte kutlanan bayramlardı. Đurđevdan da Ortodoks bayramı olması ve genelde Sırplarla ilişkilendirilmesine karşın herkesçe benimsenmiş bir bayramdı.